Het was de kleinste molen van de provincie Utrecht, las ik.

Toen ik er bijna wekelijks langs fietste, wist ik dat nog niet. Had ik het wel geweten, dan had ik met die kennis nóg meer indruk kunnen maken op de Dochter. Die keek me vanuit het kinderzitje al behoorlijk bewonderend aan wanneer ik haar vertelde dat het een wipmolen was, dat je de bovenkant met behulp van het kruiwiel helemaal rond kunt draaien en dat de molenaar met de wieken kan laten zien dat hij vrolijk of verdrietig is. Die encyclopedische kennis over molens had ik opgedaan tijdens mijn allereerste klus als gewetenloze broodschrijver. Als stagiair bij het Haagse reclamebureau Network schreef ik eind 1984 het Molenboekje. Dat boekje kreeg je gratis bij drie pakken Cruesli en heeft ongetwijfeld nog altijd een ereplaats in menig vaderlandse boekenkast. Het was zestien pagina’s dik. Of twintig, ik weet het niet meer precies. (Heeft één van de talloze bezoekers van deze website toevallig een exemplaar van het Molenboekje, dan ben ik geïnteresseerd, want in mijn eigen collectie ontbreekt dit literaire pareltje.)

Het veelgeprezen naslagwerk kwam overigens niet zonder slag of stoot tot stand.

Het idee om het overheerlijke ontbijtproduct nóg populairder te maken met behulp van een boekje over molens, werd door Quaker Oats weliswaar enthousiast ontvangen, maar het bedrijf verbond er de voorwaarde aan dat het zou worden samengesteld met medewerking van een gezaghebbende organisatie. Dus stuurde directeur Theo op een regenachtige vrijdagavond zijn indrukwekkende Renault 25 richting Noord-Holland om er een bestuursvergadering bij te wonen van De Vereniging De Hollandsche Molen.

Ik mocht mee.

De vergadering werd gehouden ten huize van de voorzitter, die niet in een molen bleek te wonen. Een tikje teleurgesteld belden we aan. Op de agenda stonden die avond tal van belangwekkende onderwerpen, maar men was zo vriendelijk ons voorstel als eerste te behandelen. Quaker Oats bood het bestuur aan om de naam van de Vereniging De Hollandsche Molen gedurende de actie prominent op de Cruesli-verpakkingen te vermelden én uiteraard op het boekje zelf. In ruil daarvoor zou de vereniging de nodige informatie verstrekken en ervoor zorgen dat er in ieder geval geen onzin in het boekje terechtkwam. Wat wij als een aanbod zagen, beschouwden de molenaars toch eerder als een verzoek, bleek al snel. Sterker nog: minstens de helft van het bestuur voelde er niets voor zich in te laten met zo’n Amerikaans bedrijf, om van die gewiekste reclamejongens maar te zwijgen. Theo was weliswaar zo verstandig geweest zijn bolide uit het zicht te parkeren, maar het snel gesneden kostuum ontging natuurlijk niemand. De emoties liepen hoog op en nadat we ons verhaal zo geruststellend mogelijk hadden gedaan, verzocht de voorzitter ons buiten te wachten. Er zou worden gestemd en dat deden de heren toch liever onder elkaar.

Ik denk dat het mijn integere uitstraling als beoogd auteur is geweest die de beslissing uiteindelijk in ons voordeel deed uitvallen. Hoewel de aanzienlijke som gelds die Quaker Oats de vereniging in het vooruitzicht stelde, ook een rol kan hebben gespeeld.

Wipmolens zijn van hout, weet ik sinds het Cruesli-boekje. Dat is mooi, maar het heeft ook nadelen. Molen Buitenweg brandde vanochtend in een paar minuten helemaal af.